Op de Oude Algemene Begraafplaats in Purmerend, graf B274, liggen vader en zoon Gerhard Erich Wiebols en Gerhard Lubertus Wilhelm Wiebols (Gerd). Vader Gerhard Erich was de broer van Bernhard Wilhelm Hubert Wiebols; beide broers liggen vlak bij elkaar begraven op het B-veld.

Over de dood van zoon Gerd bestaan verschillende lezingen. Volgens het register van de begraafplaats zou hij op 13 mei 1940 in Wageningen door een granaatscherf zijn getroffen en diezelfde dag zijn begraven. Op 22 mei werd zijn lichaam opgegraven, waarna hij in de nacht naar Purmerend werd overgebracht. Daar werd hij op 23 mei om 04:00 uur in alle stilte herbegraven.
Bij navraag in Wageningen komt echter een heel ander verhaal boven water.
Het klopt inderdaad dat hij op of rond 13 mei is gesneuveld, maar niet door een granaatscherf. Die doodsoorzaak werd slechts ingeschat door een huisarts die als lijkschouwer optrad.

Gerhard Wiebols, geboren op 30 januari 1905 in Purmerend, was landbouwkundig ingenieur en werkzaam als onderzoeker bij het laboratorium voor microbiologie van de Landbouwhogeschool Wageningen, aan de Hesselink van Suchtelenweg. Hij woonde samen met zijn broer W.H.G. Wiebols aan de Hullenberglaan 5 (nu Oostinglaan). Tijdens de Duitse inval op 10 mei 1940 werden delen van Wageningen geëvacueerd, maar hun wijk bleef buiten die maatregel. Terwijl de meeste inwoners tijdelijk vertrokken, bleven de broers. Gerd bleef zelfs zijn onderzoek voortzetten.

Samen met zijn assistent Jan Houtlosser bezocht hij om de zes uur het laboratorium om een belangrijk experiment te monitoren. Dit gebeurde ondanks het uitgaansverbod van de Duitse bezetter. Bij eerdere ontmoetingen met Duitse troepen wisten ze zich nog vrij te praten, maar op de vermoedelijk fatale dag – 13 mei 1940 – liep het anders. Gerd en Jan werden door Duitse militairen tegengehouden en, naar later bleek, gefusilleerd en haastig begraven in een veldgraf aan de Domeinweg.

Op 20 mei deed klompenmaker Nijhuis melding bij de politie van een mogelijke begrafenis op zijn land. Op 21 mei om 10:00 uur werden daar, onder toezicht van Dr. Koch, twee lichamen opgegraven: die van de sinds enkele dagen vermiste Gerhard Wiebols en Jan Houtlosser. Geen enkel politierapport vermeldt de exacte doodsoorzaak, maar de omstandigheden wijzen sterk op een standrechtelijke executie. Op 23 mei werd Gerhard in alle stilte herbegraven in Purmerend, dichtbij zijn familie.

De namen van Gerhard Wiebols en Jan Houtlosser zijn opgenomen op de Naamwand van het Monument voor de Gevallenen aan de Costerweg in Wageningen. Een sobere erkenning voor twee onderzoekers die, in dienst van de wetenschap, hun leven lieten op een moment waarop oorlog en wetenschap elkaar fataal kruisten.

Bronnen: – Vallentgoed, A. (2020). De mummie van Purmerend. Standaard Uitgeverij. – De Wit, D. (z.d.). Op het verkeerde moment op de verkeerde plaats: Een onderzoek naar de verdwijning en dood van twee medewerkers van het laboratorium voor microbiologie in mei 1940. – Wageningen 1940–1945. (z.d.). Gerhard Lubertus Wilhelm Wiebols. Geraadpleegd op 2 mei 2025, van https://wageningen1940-1945.nl/namen/burgerslachtoffers/gerhard-lubertus-wilhelm-wiebols