Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft de begraafplaats ook gediend als ‘tijde­ lijk  onderkomen’ van buitenlandse strijdkrachten. Een drietal Amerikaanse piloten die bij een crash op 6 maart 1944 waren omgekomen, vonden hier even een rustplaats. Eén van de aangrijpendste gebeurtenissen vond plaats op 6 maart 1944, toen een Amerikaanse B-24 Liberator bommenwerper neerstortte bij de Kanaaldijk, op het land van C. Bakker. Het toestel was op de terugweg van een aanval op Berlijn en had zware schade opgelopen. De basis van deze missie was Horsham St. Faith in Engeland.

De bommenwerper werd begeleid door jachtvliegtuigen (Lockheed Lightnings, Thunderbolts en Mustangs). Tijdens de crash wist een deel van de bemanning zich per parachute te redden. Sommigen werden snel gevangengenomen door de Duitse bezetter, anderen kwamen in contact met dappere burgers.

Sergeant Victor Krueger, een van de bemanningsleden, kwam neer in de Wijdewormer op het erf van de familie Wijnberg. Dankzij hun moed wist hij uit handen van de Duitsers te blijven. ’s Nachts werd hij door twee Purmerendse agenten op de fiets opgehaald en verborgen bij de familie Schrieken, waar hij maandenlang onderdook. Krueger zou na de oorlog terugkeren naar Purmerend, zijn redders opzoeken, en werd geëerd als ereburger van de stad.

Niet alle bemanningsleden hadden hetzelfde lot. Edwin Sowles, de ‘top turret gunner’, werd dood aangetroffen in het wrak. Aanvankelijk werd hij foutief geïdentificeerd als Eugene Singer, vanwege een gevonden identiteitsplaatje. Pas later werd duidelijk dat het Sowles was. Zijn begrafenis op 8 maart 1944 moest in stilte plaatsvinden op last van de Duitse bezetter. Zijn graf kreeg nummer C1, uitgegeven op het C-veld.

Een week later meldde een bergingsarbeider dat er zich nog twee lichamen in het wrak bevonden: James Nemeth en Harry Bengry. Beiden hadden tevergeefs geprobeerd hun kameraad Sowles over te halen het vliegtuig te verlaten. Zij werden op 16 maart 1944 naast hem begraven, in graf C2.

Na de oorlog werden alle drie overgebracht: Nemeth en Bengry naar hun geboorteland de VS, en Sowles naar het Amerikaanse oorlogskerkhof in Margraten, Limburg.

Van de tien bemanningsleden overleefde alleen Krueger de crash. Het verhaal van deze mannen herinnert ons eraan dat de strijd voor vrijheid ook ver buiten onze landsgrenzen gevoerd is – en dat de grond van Purmerend, tijdelijk of niet, een plek van herinnering werd voor helden van overzee.

Bronnen: Contrails 2020, Stichting CRASH 40-45 (crash40-45.nl), Oorlogsgravenstichting (oorlogsgravenstichting.nl), De mummie van Purmerend – Alex Vallentgoed